Wat is antibioticaresistentie?

Hoe ontstaat antibioticaresistentie?

Bacteriën die resistent zijn geworden voor antibiotica hebben zichzelf beschermd. Biologisch en evolutietechnisch gezien een logisch verschijnsel: de overleving van de sterkste. Bij een infectie kunnen al vanaf het begin enkele resistente bacteriën aanwezig zijn. Door het gebruik van een antibioticum, krijgen ze de kans om zich te vermenigvuldigen. Bacteriën die namelijk wel gevoelig zijn voor antibiotica zijn bestreden. Dit betreft vaak ook bacteriën die van nature aanwezig zijn in het lichaam Daarnaast kunnen bacteriën geleidelijk resistent worden. Dit gebeurt vooral bij herhaaldelijk of langdurig gebruik van hetzelfde type antibioticum. Ook worden bacteriën resistent als iemand niet op de juiste tijdstippen het antibioticum inneemt. Een video van het RIVM laat duidelijk zien hoe antibioticaresistentie ontstaat.

• Lees ook Wat zijn multiresistente bacteriën? op dit kennisplein.

Waarom is antibioticaresistentie een probleem?

Als antibiotica te vaak worden gebruikt en onzorgvuldig worden ingenomen, kunnen steeds meer bacteriesoorten de werking van antibiotica weerstaan. In het ergste geval zijn bacteriële infecties in de toekomst niet meer te behandelen. Een infectie die nu gemakkelijk te bestrijden is, kan dan tot ernstige ziekte leiden. Antibioticaresistentie is een wereldwijd probleem. In Nederland doen we het gelukkig relatief goed. Het gebruik van antibiotica is hier in vergelijking met veel andere landen lager, omdat je antibiotica alleen kunt krijgen als een arts het voorschrijft. Toch vormt antibioticaresistentie ook hier in Nederland een bedreiging.

Steeds vaker worden zorginstellingen geconfronteerd met cliënten die infecties hebben of drager zijn geworden van BRMO, Bijzonder Resistente Micro-Organismen. Lees hierover in Antibioticaresistentie in de zorg op dit kennisplein.

Wie loopt er risico?

Iedereen kan een infectie door resistente bacteriën oplopen. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door opname in een verpleeghuis, een ziekenhuis in het buitenland, of door contact met (boerderij)dieren. Vaak gebeurt het zonder dat je het merkt. Is iemand besmet, dan is het belangrijk dat snel te weten en ervoor te zorgen dat deze resistente bacteriën zich niet verder verspreiden. Vooral voor kwetsbare mensen met een verminderde weerstand, zoals ouderen en zieken, kan dit problemen veroorzaken.

Bekijk een infographic met cijfers over antibioticaresistentie op dit kennisplein.

Wat kunnen we doen om antibioticaresistentie tegen te gaan?

Voor mensen met een kwetsbare gezondheid - en daarvan zijn er meestal veel in ziekenhuizen en verpleeghuizen - kan een infectie met een resistente bacterie ernstige gevolgen hebben. De overheid en de zorgsector stellen zich de komende jaren extra doelen om antibioticaresistentie verder tegen te gaan. En er zijn ook richtlijnen opgesteld. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd controleert of deze richtlijnen ook worden nageleefd.

Richtlijnen

De volgende richtlijnen gelden in de zorg:

• Antibiotica mogen alleen worden voorgeschreven door een arts.
• Artsen moeten richtlijnen volgen bij het voorschrijven van antibiotica.
• Personeel in een zorginstelling gebruikt strikte richtlijnen voor hygiëne. Dat voorkomt dat (resistente) bacteriën van de ene naar de andere patiënt of cliënt gaan.
• Heeft een patiënt een infectie met een resistente bacterie in een ziekenhuis of verpleeghuis? Dan wordt hij apart verzorgd. Het verplegend personeel neemt strikte hygiënemaatregelen.

Goede hygiëne

Een goede persoonlijke hygiëne helpt verspreiding van (resistente) bacteriën voorkomen. Handhygiëne is echter het allerbelangrijkste. Dit betekent je handen reinigen op de juiste manier. En het juiste moment. Bekijk ook onze pagina’s met meer informatie over:

• Handhygiëne
• Persoonlijke hygiëne